Nou vizite anpil bagay ki trè trè lwen de planèt la. N al sou planèt Mars, Nenpòt 14 moun gentan met pye yo sou lalin, anpil satelit deja lanse nan espas la. Men, èske nou konnen,a kote tout eksplorasyon sa yo, gen yon kote sou planèt la la, pa gen 10 moun ki vizite l. Jodia nou pral pale w de fosse des Mariannes, kote ki pi fon nan mond lan. Li retwouve l nan pati Nòdwès Oseyan Pasifik lan ak pati Lès Zile Marianne yo e tou pre Zile Guam, tout ti Zile sa yo sou kontwòl peyi Lèzetazini. Pwen ki ba nan fòs sa evalyea 10 984 m. Malgrepwofondè sa e pil presyon ki gen nan zòn sa, sa pa anpeche ke gen anpil bèt akwatik k ap viv ladann. Yon ti rale mennen vini sou ‘’ Fosse des Mariannes '' Se nan lanne 1875 ke yo te arive dekouvri fòs la. Se nan menm ane sa yo te pran tout premye mezi yo gras a entèvansyon HMS Challenger. Chif yo te monte a 8000 mèt de pwofondè. Men se jouk nan lanne 1951 ke yo te arive byen etidye fòs sa, avèk yon lòt ekip HMS Challenger, yo te menm bay pwen ki ba a pote non yo. ( Challenger Deep ) Yo te jwenn yon rezilta de 10 900 m de pwofondè. 23 Janvye1960, abò yon ti soumarenspesyal ( Bathyscaphe )ki te fèt pou desannkote pi fon nan Oseyan e ki pote non '’ Trieste '’,
yon sitwayen swis ke yo rele Jacques Piccard ki se pitit Auguste Piccard ( Moun ki te kreye Bathyscaphe la ) desann nan fòs la avèk yon lyetnan US Navy ki se Don Walsh. Yo te deplase a katrè trant e yo rive nan fon an a douzè sis. Enstriman ke yo te gen avèk yo te evalye pwofondè a 11 521 m apre chif la te bese a 10 916 m. Avèk pwojektè soumaren yo a ki te klere sou kote yo, 2 nèg yo te sezi wè gen ti pwason k ap viv nan zòn sa malgre dlo a g on presyon anraje. 25 Mas 2012, James Cameron, gwo reyalizatè sa ki selèb pou anpil fim tankou : Titanic, Terminator, elatriye, abò soumaren ki se '’ Deepsea Challenger '’, te premye moun ki desann poukò l nan
fòs sa. Li te arive jiska 10 898 m. Desant sa te fèt nan kadyon dokimantè pou National Geographic. Nan mwa Me 2019, antreprenè Ameriken sa ki se Victor Vescovo, te desann nan fòs sa kote ke li atenn 10 928 m, jiskaprezan se pi gwo rekò a. Tou dènyeman, 10 Novanm 2020, yon soumaren chinwa '’ Fendouzhe '’, te desann nan fòs la avèk 3 syantifik abò l. Yo te desann jiska 10 909m. Pou premye fwa, videyo de kote sa ta pral pase an dirèk sou televizyon santralchinwa a. Anplisde imaj, youn nan misyondesant sa se te pou pran echantiyon de kote a gras a yon bra wobotik pou te kapab fè analiz. Men kèk ti bagay nou dwe konnen sou kote sa : 1. Se pa yon kote moun ale nenpòt kòman paske l fon anpil, chif yo kenbe a se 10 984 m. Sa vle di, sou nou ta pran Mont Everest ki se montay ki pi wo nan mond lan epi nou chavirel nan fòs la, sa p ap sifi pou plen l. Donk, nou ka imajine kijan kote sa fon. 2. Fosse des Mariannes se yon kote ki trè ansyen.Fòk nou di w, fòs la pa t la depi nan kreyasyon planèt la, se avèk kontraksyon plak tektonik yo ke fòs la arive kreye. Li gen 180 milyon ane depi l te kreye. Anplis de kote ki pi fon nan mond lan, li se youn nan kote ki pi ansyen nan mond lan. 3. Presyon an trè trè wo kote sa. Sa vle di, si tout fwa yon moun t ap f on ti vizit nansoumaren l epi l ta gen malè ouvè pòt la, rapid vit li t ap pèdi lavi l. Syantifikyo fè konnen ke presyon an se ekivalan 1000 elefan ki monte sou yon ti machin.
4. A nenpòt moman, li ka fè cho anpil kote sa. Diferan dlo ki travèse kote sa ka fè tanperati a monte a 371° sèlsiyis. Imajine w, a 40° sèlsiyis, li fè cho anpil poutan sèl kote sa tanperati a ka monte wotè sa. 5. James Cameron se sèl grenn reyalizatè ki vizite kote sa. Reyalizatè Titanic la te pran 2 zè 38 minit pou l te desann e pou l te remonte li te pran sèlman 70 minit. 6. Se yon moniman nasyonal ameriken. Se George Bush Jr ki arive dekrete bagay sa sou manda prezidansyèl li a. Sa ki pa bay okenn okenn pwoblèm paske Zile Marianneyo se pou Lèzetazini.
Agwo, se te kèk ti enfòmasyon esansyèl nou te pou ou sou kote sa. Si lèzom fè anpil vizit an deyò de planèt la ebyen anndan planèt la, la nan Oseyan Pasifik la, Fosse desMariannes rete yon kesyon ki trè sansib.
Redaksyon: Luckensly LUMA
Hotel IMPRESSIVE yon sèl randevou 31 dic, 3 janvye
